Górnicza lampa olejowa, blaszana

warehouse Eksponat znajduje się w magazynie CNMT

Wytwórca: nieznany,
Miejsce: Obszar Górnego Śląska,
Datowanie: połowa XIX wieku.

Blaszane lampy olejowe pojawiły się w końcu XVIII w. i zastąpiły kaganki górnicze, wytwarzane metodą kowalską.
Główną część lampy stanowi zbiorniczek na olej. Wlewano do niego różnego rodzaju oleje roślinne, głównie olej rzepakowy lub słonecznikowy, rzadziej tran. W późniejszym okresie olej często mieszano z naftą. Olej wlewano za pomocą specjalnej miarki – szychtownicy, od której nazwę wzięła szychta, czyli górnicza dniówka.
Od dołu wysuwa się szyjka z knotem. Rolę knota pełniła spleciona taśma lub sznurek bawełniany umożliwiający transport paliwa ku płomieniowi.
Lampy olejowe posiadały zaczep i najczęściej wieszano je na ścianach w korytarzu kopalnianym.
Lampa świeciła bladym światłem i została w pod koniec XIX wieku zastąpiona lampą karbidową, która dawała kilkakrotnie jaśniejszy płomień.
Regionalna nazwa lampy na Górnym Śląsku – olejka, w Sosnowcu – olejówka, w Milowicach – świcok, w Olkuszu – kopciuch.