Dzień Kobiet

Kobiety zapisały się na kartach historii techniki, nauki i wynalazczości wielkimi literami. Na dowód tego wystarczy wymienić kilka polskich naukowczyń takich jak M.Skłodowska-Curie, A.Leśniewska, Z.Kielan-Jaworowska, H.Hirszfeldowa lub też światowych badaczek takich jak A.Lovelace czy C.Payne-Gaposchkin.

Kobiety zapisały się na kartach historii techniki, nauki i wynalazczości wielkimi literami. Na dowód tego wystarczy wymienić kilka polskich naukowczyń takich jak Maria Skłodowska-Curie, Antonina Leśniewska, Zofia Kielan-Jaworowska, Maria Czaplicka, Hanna Hirszfeldowa lub też światowych badaczek takich jak Ada Lovelace czy Cecilia Payne-Gaposchkin.

Warto pamiętać, że #DzieńKobiet jest świętem upamiętniającym walkę kobiet o prawa, w tym również wyborcze. Nie od dziś wiadomo, że płeć piękna nie kojarzy się wyłącznie z ciepłem oraz pięknem, że nie jest tylko samym źródłem inspiracji artystycznej. Już w starożytnej Grecji, twórcom patronowało 9 Muz, czyli Bogiń Sztuki, ale też Nauki.

Wreszcie przyszły czasy, w których kobiety same zaczęły odgrywać istotną, aktywną rolę w prowadzeniu naukowych badań. Przede wszystkim kojarzymy #MarięSkłodowskąCurie, która otrzymała dwie Nagrody Nobla, a także zaangażowała się w ratowanie życia rannych na froncie zachodnim pierwszej wojny światowej. Jedną z bohaterek Stanów Zjednoczonych jest #AmeliaEarhart, która jako pierwsza kobieta w historii przeleciała samotnie Atlantyk, za co otrzymała Zaszczytny Krzyż Lotniczy, a także ustanowiła wiele rekordów związanych z wysokością i prędkością lotu. No i nie zapominajmy, że Kopernik również była kobietą : )

Przyjrzymy się zatem sylwetkom kilku innych wpływowych, ale raczej mniej obecnych w powszechnej świadomości, Pań reprezentujących świat nauki.
🔸Elżbieta Koopman Heweliusz (1647-1693)
Jan Heweliusz dokonał wielu obserwacji wspólnie ze swoją, młodszą o 36 lat, żoną Elżbietą. To ona pomagała Gdańszczaninowi w projektowaniu obserwatorium, to ona wspierała go po pożarze, który strawił instrumenty badawcze oraz księgi. Jedną z ważniejszych pozycji w ich wspólnym dorobku jest katalog przeszło 1500 gwiazd i ich pozycji pt. „Prodromus astronomiae”. Jan nie dożył momentu jego wydania – nastąpiło to 3 lata po jego śmierci, czyli w 1690 roku. Przez ten czas Elżbieta dopracowywała dzieło, wprowadziła do niego wiele poprawek. W uznaniu dla jej zasług jej imieniem nazwano jeden z kraterów na Wenus, a także planetoidę, która pierwotnie nosiła tymczasowe oznaczenie (12625) 9578 P-L.
🔸Ada Lovelace (1815-1852)
W 1822 roku Charles Babbage zaprezentował swoją maszynę różnicującą, bazującą na metodzie różnicy skończonych. Model ten posłużył Adzie Lovelace do opracowania diagramu algorytmu obliczania wartości liczb Bernoulliego. Dzieło brytyjskiej matematyczki jest dzisiaj powszechnie uważane za pierwszy w historii program, co stanowiło ważny krok w kierunku stworzenia komputera. Być może Babbage również rozważał możliwość programowania swojej maszyny, ale na podstawie źródeł pisanych stwierdzono, że to Lovelace była pierwszą programistką.
🔸Zofia Kielan-Jaworowska (1925-2015)
Po drugiej wojnie światowej odbyło się kilka wypraw polskich paleontologów do Mongolii, gdzie poszukiwano szczątków dinozaurów. W latach 1963-1971 organizatorką i kierowniczką serii takich ekspedycji była Zofia Kielan-Jaworowska, uznana na świecie przedstawicielka nauk paleobiologicznych. Podczas prac na Pustyni Gobi dokonano odkryć szeregu nowych gatunków dinozaurów, ale też pierwotnych ssaków z późnej kredy. Z osadów kredowych i paleogeńskich pozyskano także cenne okazy krokodyli, jaszczurek, żółwi i ptaków. Sama Kielan-Jaworowska badała trylobity ze skał ordowiku w Europie Środkowej, a jej głównym tematem badawczym w Mongolii stały się prymitywne ssaki. Wkrótce stała się jedną z czołowych specjalistek na świecie w zakresie badań nad nimi, opublikowała ponad 220 artykułów naukowych.
🔸Jocelyn Bell Burnell (ur. 1943)
Niedawno celebrowaliśmy 140. rocznicę urodzin Kazimierza Funka, odkrywcy witamin. Polak nie dostał za to Nagrody Nobla, za to jakiś czas później takie wyróżnienie otrzymał Albert Szent-Györgyi, który odkrył witaminę C. Komisja noblowska wykazała się podobną niekonsekwencją w przypadku Jocelyn Bell Burnell, która jako doktorantka, pracująca pod kierunkiem Antony’ego Hewisha, jako pierwsza osoba na świecie zaobserwowała pulsary. Odkrycia dokonała dzięki swojemu radioteleskopowi, zbudowanego z pomocą innych doktorantów. W związku z tym Nagroda Nobla w 1974 roku powędrowała do… Antony’ego Hewisha i Martina Ryle’a „za pionierskie badania w dziedzinie radioastronomii i odkrycie pulsarów”. Burnell została doceniona za to przez innego organizacje, np. otrzymała Medal Copleya, jako druga kobieta w historii tej nagrody.

Wszystkim Paniom życzymy z okazji Dnia Kobiet mnóstwo radości!